Ο Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Ευμένης Π. Καραφυλλίδης (Bsc (Hons), Msc, NYSCDN, Πανεπιστημίου Leeds M., Αγγλία Πανεπιστημίου Columbia), Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος ΙΑΣΩ General, με πλούσιο βιογραφικό και εμπειρία στο εξωτερικό σε Αγγλία, Ολλανδία και ΗΠΑ, ήρθε στην Ελλάδα και στα 28 ανέλαβε μια θέση με μεγάλες ευθύνες. Τώρα μετά από σχεδόν 11 χρόνια νοσοκομειακής εμπειρίας και επιτυχιών, μας μιλά για τη σημασία του διαιτολογικού τμήματος και το ρόλο του ειδικού.
Ποιος είναι ο ρόλος του διαιτολόγου και η επαφή με τους ασθενείς;
Ο ρόλος του επιστήμονα διαιτολόγου είναι σημαντικός τόσο για σίτιση των υγιών ατόμων, αλλά και στη σίτιση των ασθενών;
Πως ξεκίνησε αυτό το ταξίδι και γιατί είναι σημαντική η ύπαρξη διαιτολογικού τμήματος στο νοσοκομειακό περιβάλλον;
Όλα ξεκίνησαν με μια σκέψη και όλα ξεκινούν από μια σκέψη. Μια σκέψη μπορεί να είναι χρήσιμη όταν γίνεται, όμως εάν δεν μεταφράζεται σε πράξη τότε παραμένει απλά μια ευχή. Αρχικά θα πρέπει να αναφέρω πως η συνεισφορά της διαιτολογίας στο περιβάλλον μιας κλινικής αντιμετωπιζόταν με δυσπιστία, καθώς είχε συνδυαστεί μόνο με τη “δίαιτα” για την απώλεια βάρους. Ακόμη και οι ίδιοι οι γιατροί είχαν ταυτίσει το διαιτολόγο με την ιδέα ότι είναι απλά «αδυνατιστής», που ασχολείται μόνο με υγιείς ανθρώπους. Πλέον, όμως, το τμήμα είναι απόλυτα αποδεκτό από το μεγαλύτερο ποσοστό των ομάδων των γιατρών της κλινικής, αφού με πραγματικά παραδείγματα ασθενών έχει αποδείξει τη χρησιμότητά του.
Οι προκλήσεις και οι απαιτήσεις είναι πολλές. Οι αρμοδιότητες του διαιτολογικού τμήματος ξεκινούν από τη σίτιση των ασθενών μέχρι και την επίβλεψη της καθαριότητας στην κουζίνα που παρασκευάζονται τα γεύματα. Έτσι το διαιτολογικό τμήμα ενός νοσοκομείου είναι αναγκαίο να συνεργάζεται με διάφορες ειδικότητες (π.χ. με τους μάγειρες, την τραπεζοκομία, το τμήμα ποιοτικού ελέγχου, τους γιατρούς και τους νοσηλευτές).
Παρόλο που τις περισσότερες φορές, οι γιατροί ορίζουν το είδος της δίαιτας που θα λάβει ο ασθενής τους, το Διαιτολογικό Τμήμα καθορίζει το περιεχόμενο του δίσκου του κάθε ασθενούς, ανάλογα με το είδος της δίαιτάς του. Ακόμη δίνει τις γενικές οδηγίες στην κουζίνα του νοσοκομείου σχετικά με την παρασκευή των γευμάτων και ορίζει την ποσότητα των μερίδων στο δίσκο. Επιβλέπει τη μεριδοποίηση και την διανομή των γευμάτων στην κουζίνα και τους ορόφους. Τέλος, τα μέλη της ομάδας του Διαιτολογικού Τμήματος αποτελούν την επίσημη ομάδα υποστήριξης θρέψης της κλινικής, που αξιολογεί την κατάσταση θρέψης των ασθενών (ιδιαίτερα εκείνων που νοσηλεύονται για μεγάλο χρονικό διάστημα), ώστε να αποφευχθεί πιθανός υποσιτισμός και τελικά υποθρεψία σε ασθενείς.
Σε δύσκολες περιπτώσεις ασθενών με αυξημένο κίνδυνο υποθρεψίας, μέλη του τμήματος καταγράφουν καθημερινά την καταναλισκόμενη ποσότητα τροφής σε κάθε γεύμα, στοχεύοντας στο σχεδιασμό του καλύτερου υποστηρικτικού πλάνου σίτισης. Φυσικά πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχει και καθημερινή παρακολούθηση εξωτερικών ασθενών στο τμήμα κλινικής διαιτολογίας, είτε για περιστατικά μειώσεις βάρους, είτε για άλλες κλινικές περιπτώσεις.
Υπάρχουν ακόμη προβλήματα;
Πολλές φορές οι προτεραιότητες των γιατρών διαφέρουν από τις δικές μας. Λόγω φόρτου εργασίας, ο γιατρός δεν μπορεί να έχει ένα ακόμα «βάρος», αυτό της διατροφής, με αποτέλεσμα να μην ασχολείται καθόλου. Επιπλέον η ελλιπής πληροφόρηση ή η παραπληροφόρηση των γιατρών για θέματα διατροφής, κάτι που μπορεί να φέρει ρήξη στη συνεργασία ή να αποτρέψει το γιατρό από το να αναθέσει στο διαιτολόγο την επίβλεψη κάποιου περιστατικού.
Είναι βασικό λοιπόν ο κλινικός διαιτολόγος να έρχεται σε άμεση επαφή με τους ασθενείς και το περιβάλλον τους, να είναι διαρκώς ενημερωμένοι για τα επιστημονικά νέα και τις εξελίξεις πάνω στο κλάδο τους. Κάποιες φορές η επαφή και η επικοινωνία χάνονται εντελώς, διότι οι διαιτολόγοι κλείνονται στα γραφεία τους ή τις κουζίνες και δεν πλησιάζουν άμεσα τους ίδιους τους ασθενείς, το περιβάλλον τους, το ιατρικό και το νοσηλευτικό προσωπικό.
Πόσο εύκολη είναι επαφή με ασθενείς;
Μερικές φορές η μέρα κυλάει δύσκολα, ειδικά με ορισμένα ογκολογικά περιστατικά που δεν πάνε καλά ή έχεις συνδεθεί μαζί τους προσωπικά (λόγω των πολλών συνεδριών). Δυστυχώς, πρέπει να μπαίνεις στο πρόβλημα, αλλά να μην σε ακουμπάει. Χρειάζεται ισορροπία και να κατανοήσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις η τύχη του ασθενούς δεν εξαρτάται από εμάς (ιδιαίτερα αν η νόσος έχει προχωρήσει πολύ). Από την άλλη πλευρά μου έχει συμβεί να δω ασθενείς που δεν μπορούσαν λόγω αδυναμίας να σηκωθούν από το κρεβάτι και να μιλήσουν, ξαφνικά να τους βλέπεις πιο δυνατούς και να φεύγουν από το νοσοκομείο περπατώντας. Αυτό είναι πραγματικά η μεγαλύτερη επιβράβευση!
Χρειάζεται λοιπόν να έχουμε υπομονή, να μην χάνουμε την ψυχραιμία μας, να έχουμε επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις και ολοκληρωμένη άποψη, να δημιουργούμε ασφάλεια στον ασθενή και το περιβάλλον του και μην τους αφήνουμε απορίες, αλλά και να έχουμε μεταδοτικότητα.
Ως Διευθυντής Διαιτολογικού Τμήματος αλλά και ως διαιτολόγος με δικό του γραφείο πως οργανώνετε το πρόγραμμά σας;
Η καθημερινότητά μου είναι αυτοματοποιημένη θα έλεγα. Καθημερινά είμαστε στο ΙΑΣΩ General και κάποιες μέρες της εβδομάδας στο δικό μου γραφείο. Τις ημέρες που πρέπει να πάω και στο νοσοκομείο και στο γραφείο μου τα πράγματα είναι πολύ πιεστικά, όμως αντλώ δύναμη από τη δουλειά μου! Είναι ευχαρίστηση για μένα, αφού μου αρέσει πολύ η επιστήμη μου.
Πως προστατεύεται ο κόσμος διαλέγοντας έναν ¨πραγματικό¨ διαιτολόγο?
Πολύ καλή ερώτηση και σημαντική, και είναι αναγκαίο ο κόσμος να ρωτά, να ζητά και να βλέπει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος του εκάστοτε ειδικού, γιατί τότε και μόνο ο κάθε επιστήμονας διαιτολόγος πληροί όλα τα επιστημονικά κριτήρια και όλες τις νομικές προϋποθέσεις για να μπορέσει να βοηθήσει πραγματικά τον κάθε ενδιαφερόμενο με το πρόβλημα του.
Τι θα συμβουλεύατε τους συναδέρφους σας;
Δημιουργήστε ομάδες και συνεργασίες! Δώστε χώρο και χρόνο οι παλιοί συνάδελφοι στους νέους, μόνο έτσι η επιστήμη θα προχωρά γρήγορα και θα διαδίδεται. Μην φοβάστε να μεταδώσετε τις γνώσεις σας. Είναι σημαντικό η γνώση να μεταδίδεται! Και κάτι που πιστεύω έντονα (δεν είναι μόνο το όνειρό μου!) είναι ότι κάποια στιγμή ο διαιτολόγος θα θεωρηθεί ισάξιος, στο μυαλό των ασθενών και γενικά του κόσμου, με τον γιατρό. Μην ξεχνάτε ότι εμείς μιλάμε και για πρόληψη και για αντιμετώπιση και πως ο άνθρωπος χωρίς τροφή και νερό δεν μπορεί να ζήσει. Πιστέψτε το, έχετε επιλέξει μία επιστήμη του παρόντος και του μέλλοντος!
Τι θα συμβουλεύατε τον κόσμο?
Ο κόσμος να μην ξεχνάει όταν βρίσκεται σε νοσοκομειακό περιβάλλον, πάντοτε να ρωτά τον κλινικό διαιτολόγο για οποιαδήποτε απορία σχετικά με την θρέψη και να θυμάται, ότι η επιστήμη της διαιτολογίας παρέχει τη δυνατότητα η αντιμετώπιση του ασθενούς να γίνεται πάντα πιο ολοκληρωμένη, ταχεία, εξατομικευμένη και επιτυχημένη.